Lựa chọn và sử dụng Acquy

Phân biệt acquy và công dụng của từng loại sản phẩm

1/ Acquy “châm nước”:

Người dùng phải “châm nước” (bảo dưỡng) thường xuyên mỗi khi acquy cạn dung dịch. Nếu không châm dung dịch acid kịp thời, acquy sẽ mất khả năng tích điện, phóng điện và thậm chí là bị phù (trương), hỏng. Khi charge, dung dịch bên trong acquy thường bốc mùi rất khó chịu và gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người dùng. Khi đặt sai vị trí (nghiêng, sấp, …), dung dịch trong acquy sẽ thoát ra ngoài. Vì những yếu điểm đó mà dòng acquy này thường chỉ được dùng trong những môi trường ngoài trời (outdoor) như dùng để khởi động động cơ, máy phát, xe tải, ô tô…

2/ Acquy miễn bảo dưỡng (MF - Maintainence Free):

Miễn bảo dưỡng có nghĩa là người dùng không cần phải can thiệp bằng cách châm nước như dòng sản phẩm 1). Đối với dòng sản phẩm này, khi charge khí vẫn thoát ra ngoài nhưng ít hơn dòng sản phẩm châm nước; khi để không đúng vị trí (nghiêng, sấp, …) thì dung dịch bên trong acquy sẽ thoát ra ngoài. Dòng sản phẩm này được thiết kế hầu hết cho mục đích “khởi động” hay còn gọi là “kích điện” – điều này thể hiện ở hai cực của acquy (thông thường hai cực của dòng sp này được thiết kế theo dạng tròn và rất lớn – vì khi kích điện, ví dụ cho xe tải, xe ô tô, máy phát, … acquy cần phóng một lượng điện cực lớn trong một khoảng thời gian rất ngắn để khởi động động cơ).

Khi tôi “lân la” ra các cửa hàng bán acquy thì người ta gọi dòng sản phẩm này là “khô”. Để “biện minh” cho chữ khô này, các nhà sản xuất thường chiều lòng “thượng đế ruột của họ” bằng cách làm khung/ vỏ acquy (frame & cover) bằng những loại vật liệu có màu tối sậm để khách không thể “nhòm ngó” được “nội tạng” của acquy và sẽ dễ nhầm tưởng đó là acquy “khô”. Để kiểm chứng, rất dễ dàng, các bạn chỉ cần lật sấp acquy xuống (đảo ngược vị trí thông thường) và giữ nguyên vị trí đó trong khoảng thời gian 5 – 10 phút, chắc chắn dung dịch trong acquy sẽ tràn ra. Xin nhắc lại, đây là dòng sản phẩm MF (miễn bảo dưỡng – miễn châm dịch) chứ không phải “khô”. MF thường được dùng cho xe gắn máy (loại nhỏ) và xe tải, ô tô (loại lớn từ 32Ah trở lên)

3/ Acquy Kín khí (AGM VRLA – Absorbent Glass Mat/ Valve Regulated Lead Acid):

Có lẽ thuật ngữ “acquy kín khí” là chính xác nhất để đặt tên cho dòng sản phẩm này (vì kín khí tức là khí không thể thoát ra ngoài; một khi khí không thoát được thì dung dịch trong acquy cũng không thể “lọt” ra ngoài được ở tất cả các tư thế khác nhau). Chúng ta cùng thống nhất tên gọi như thế nhé – Acquy Kín khí. Hai cực dương âm của các sản phẩm thuộc dòng này thường được thiết kế rất mảnh mai. Điều này là dễ hiểu, vì acquy này không dùng cho mục đích khởi động mà là dùng cho những môi trường cần dòng phóng ổn định và duy trì dòng phóng trong một khoảng thời gian dài. Dòng sản phẩm này được thiết kế rất đa dạng cho nhiều mục đích khác nhau. Ví dụ Bộ tích điện (UPS), Inverter, telecom, electrical utilities, xe điện, cửa, báo cháy, an ninh, …. Nhà sản xuất chuyên nghiệp thường chia dòng sản phẩm này thành những phân cấp đặc thù cho những mục đích sử dụng khác nhau. Ví dụ, với bộ tích điện (UPS), có thể cả tháng hoặc hơn thế UPS mới phải “làm việc” 1 lần; Tuy nhiên, với xe đạp điện/ xe điện, acquy sẽ phải “cõng” chủ nhân của nó 07 ngày/ 1 tuần. Điều kiện làm việc của acquy dùng cho hệ thống solar cũng tương tự như xe điện (mật độ làm việc gần như theo chu kỳ một ngày). Nếu bạn lấy một sản phẩm dùng cho UPS đem gắn vào cho xe đạp điện thì quả thật … sai lầm to. Nhưng ngược lại, bạn lấy một sản phẩm acquy được thiết kế cho xe điện đem gắn vào UPS thì lại là lựa chọn “sáng suốt”.

4/ Acquy AGM Gel (AGM GEL):

Gel cũng không phải là “khô”. Thực ra Gel cũng là dòng kín khí. Tuy nhiên, cấu tạo của dòng acquy này có khác với các dòng AGM VRLA kín khí (3) thông thường ở chỗ, phần trên của dung dịch acid Sunfuric trong acquy được phủ thêm một lớp Gel. Gel có tác dụng làm giảm tiến độ ăn mòn trong quá trình vận hành của acquy và Gel cũng giúp ngăn chặn rất hiệu quả quá trình bay hơi của dung dịch (Acquy cạn dịch thì không thể hoạt động được; quá trình bay hơi của dung dịch càng chậm thì tuổi thọ của acquy càng lâu). Do vậy, tuổi thọ của acquy cũng sẽ tăng lên tương ứng. Dòng sản phẩm này được thiết kế đặc thù cho ngành viễn thông, dùng tấm năng lượng mặt trời (solar system), hoặc những nơi có yêu cầu khắt khe về sự ổn định, độ bền cao nhất.

HƯỚNG DẪN VỀ ACCU(sạc, sử dụng và bảo quản)

Là bộ lưu trữ điện năng dưới dạng điện áp một chiều (DC) - “Lu” chứa điện. Hiện nay có rất nhiều loại với những chất lượng, tính năng và giá thành rất khác nhau. (axit chì, kín khí, chì khô, cadium, niken, Lithium….) Với mỗi loại accu của mỗi hãng đều có những qui định chặt chẽ về cách sử dụng, bảo quản và chế độ sạc khác nhau. Yêu cầu khi mua và sử dụng chúng ta đều phải có những hiểu biết đầy đủ về accu đã lựa chọn.{C}{C}{C}

Trên thị trường, ta nên chọn mua những loại accu tốt có chất lượng cao. Tránh mua những loại accu có chất lượng thấp (dỏm) tuy có giá thành rẻ ban đầu nhưng do mau hư hỏng và gây ra các rắc rối khác trong quá trình sử dụng nên cuối cùng thực ra là bạn lại phải trả chi phí cao.

Chế độ Sạc (nạp điện)

· Việc chọn dòng sạc thích hợp cho Accu là một yếu tố đặc biệt quan trọng. Đảm bảo Accu vừa bền vừa thực sự đầy.

· Thông thường dòng nạp tiêu chuẩn phải được ổn định từ 1/10 đến 1/5 dung lượng Accu (trừ một số loại Accu đặc biệt, cho phép nạp nhanh theo tài liệu kỹ thuật đi kèm). Thời gian tiêu chuẩn để nạp một accu thường từ 8-12 giờ.

· Nếu chọn dòng sạc nhỏ (so với dung lượng) thì Accu sẽ lâu đầy tuy nhiên dòng sạc càng nhỏ thì accu càng bền và càng được “no” thực sự.

· Ngược lại nếu chọn dòng sạc quá lớn (so với dung lượng) thì Acquy sẽ chóng đầy nhưng sẽ nhanh bị hỏng và hiện tượng đầy thường là giả tạo. Thậm chí có thể bị nổ khi sạc quá mạnh.

· Khi accu đầy cần phải ngắt sạc hoặc chuyển sang chế độ nạp duy trì trong một khoảng thời gian tiếp theo (Floating charge) để Accu thực sự đầy (tính năng này ở các bộ nạp đơn giản thường là không có).

· Đặc biệt với một số loại accu trong quá trình sạc cần phải có sự giám sát nhiệt độ chặt chẽ.

Sử dụng accu:

· Không để Accu ở nơi có nhiệt độ quá cao nhằm tránh sự quá nhiệt

· Để accu ở nơi thông thoáng,. Nơi đặt phải vững chắc.

· Tránh việc ngắn mạch của accu như để rơi những vật dẫn điện làm nối 2 cực accu

· Không để accu ở gần nơi có những hóa chất ăn mòn.

· Không để những vật nhọn, không được đè, chất đồ lên accu.

· Chú ý: Dòng xả cực đại của accu không được lớn quá 3 lần dung lượng của accu và thời gian hoạt động ở chế độ này là không được quá 3 phút liên tục.

Bảo quản

1. Kiểm tra các vết nứt trên vỏ bình. (nhất là khu vực quanh cọc bình, nơi này thường chịu lực lớn khi tháo hoặc gắn cáp bình). Cần thay bình nếu thấy có bất kỳ vết nứt nào.

2. Kiểm tra cáp nối. Thay cáp nối nếu cần thiết.

3. Làm sạch các cọc bình. Kiểm tra cọc bình đã chắc chưa và cáp nối có lỏng không (chú ý khi làm vệ sinh phải chú ý không để các cực bình chạm vào nhau(Cờlê/ Tuavít…)

4. Thường xuyên kiểm tra mức dung dịch trong bình. Đảm bảo mức nước và nồng độ theo hướng dẫn của nhà sản xuất accu.

5. Đối với các Accu kín khí sẽ kiểm tra qua mắt chỉ thị. Màu xanh nhạt là bình tốt và đầy. Màu đỏ là bình đã yếu